Ngữ pháp N4: Câu điều kiện ～ば

(18) Ngữ pháp tiếng Nhật N4: Câu điều kiện ～ば

–> [～ば] là thể điều kiện (条件形: じょうけんけい) nhằm diễn đạt việc gì/hành động gì sẽ xảy ra trong một điều kiện nhất định.

Ví dụ:
毎日（まいにち）がんばれば、日本語がうまく話せるようになります。
Nếu ngày nào cũng nỗ lực thì sẽ có thể nói được giỏi tiếng Nhật thôi. (うまい: giỏi)

Cách chia thể điều kiện: [～ば]

A. Đối với động từ:

1. Động từ nhóm 1: Chuyển đuôi う→え + ば

書く（かく）→書けば（かけば）(nếu viết…)

話す（はなす）→　話せば（はなせば）(nếu nói…)

呼ぶ（よぶ）→　呼べば（よべば）(nếu gọi…)

泳ぐ（およぐ）→　泳げば（およげば）(nếu bơi…)

読む（よむ）→　読めば（よめば）(nếu đọc …)

ある→　あれば　(nếu có…)

会う（あう）→　会えば（あえば）(nếu gặp …)

頑張る（がんばる）→　頑張れば（がんばれば）(nếu cố gắng …)

2. Động từ nhóm 2: Chuyển đuôi る→ れば

食べる（たべる）→　食べれば（たべれば）(nếu ăn…)

寝る（ねる）→　寝れば（ねれば）(nếu ngủ…)

覚える（おぼえる）→　覚えれば（おぼえれば）(nếu ghi nhớ/nhớ ra…)

起きる（おきる）→　起きれば（おきれば）(nếu dậy …)

見る（みる）→　見れば（みれば）(nếu nhìn/nếu xem …)

いる→　いれば　(nếu có/nếu tồn tại …)

できる→　できれば (nếu có thể …)

* Lưu ý: Động từ thể khả năng, khi chia ở dạng điều kiện cũng có cách chia giống động từ nhóm 2 ở trên.

読める（よめる：có thể đọc) →　読めれば（よめれば) (nếu có thể đọc…)

話せる（はなせる: có thể nói) →　話せれば(はなせれば) (nếu có thể nói …)

食べられる（たべられる: có thể ăn) →　食べられれば（たべられれば）(nếu có thể ăn …)

来られる（これれる: có thể đến) →　来れれれば（これれれば）(nếu có thể đến …)

3. Động từ nhóm 3 (bất quy tắc):

する　→　すれば

来る（くれ）→　くれば

* Những động từ kết thúc với 「する」、「くる」cũng có cách chia tương tự như trên.

勉強する（べんきょうする: học）　→　べんきょうすれば (nếu học …)

電話する（でんわする: gọi điện）　→　でんわすれば (nếu gọi điện…)

もってくる　(mang đến) →　もってくれば (nếu mang đến …)

4. Động từ thể phủ định: ない　→　なければ

Nhóm 1:
書く（かく）→　書かない（かかない）→　書かなければ（かかなければ）(nếu không viết)

話す（はなす）→　話さない（はなさない）→話さなければ（はなさなければ）(nếu không nói)

ある　→　ない　→　なければ　(nếu không có)

Nhóm 2:
食べる（たべる）→食べない（たべない）→食べなければ（たべなければ）(nếu không ăn)

見る（みる）→　見ない（みない）→見なければ（みなければ）(nếu không nhìn/xem)

Thể khả năng:
読める（よめる）→　読めない（よめない）→ 読めなければ（よめなければ）(nếu không thể đọc)

Nhóm 3:
する　→　しない　→　しなければ　(nếu không làm)

くる　→　こない　→　こなければ　(nếu không đến)

B. Đối với tính từ và động từ dạng ～たいです(muốn làm…)

1. Tính từ -i:
Khẳng định: Bỏ い + ければ

Phủ định: Bỏ い + くなければ

安い（やすい: rẻ) →　安ければ（やすければ: nếu rẻ) →　安くなければ（やすくなければ：nếu không rẻ)

小さい（ちいさい: nhỏ) →　小さければ（ちいさければ: nếu nhỏ) →　小さくなければ（ちいさくなければ：nếu không nhỏ)

おもしろい (thú vị) → おもしろければ(nếu thú vị) →　おもしろくなければ (nếu không thú vị)

2. Động từ dạng ～たいです

Khẳng định: たいです→　たければ

Phủ định: たくないです→　たくなければ

行きたいです（いきたいです）→　行きたければ (nếu muốn đi) →　行きたくなければ(nếu không muốn đi)

食べたいです（たべたいです）→　食べたければ(nếu muốn ăn) →　食べたくなければ (nếu không muốn ă

勉強したいです（べんきょうしたいです）→　勉強したければ(nếu muốn học) →　勉強したくなければ(nếu không muốn học)

3. Tính từ -na
Khẳng định: Bỏ な+ であれば/なら（ば）

Phủ định: Bỏ な + でなければ/じゃなければ

暇（ひま: rảnh) → 暇であれば/ 暇ならば(nếu rảnh) →暇でなければ/ 暇じゃなければ(nếu không rảnh)

好き（すき: thích) → 好きであれば/ 好きならば(nếu thích) → 好きでなければ/ 好きじゃなければ(nếu không thích)

簡単（かんたん: dễ) → 簡単であれば/ 簡単ならば (nếu dễ) → 簡単でなければ/ 簡単じゃなければ(nếu không dễ)

C. Đối với danh từ: Cách chia giống với tính từ -na

Khẳng định: [Danh từ] + であれば/なら(ば）

Phủ định: [Danh từ] + でなければ/じゃなければ

いい天気 (いいてんき: trời đẹp) → いい天気であれば/いい天気ならば(nếu trời đẹp) → いい天気でなければ/いい天気じゃなければ(nếu trời không đẹp)

仕事 (しごと: công việc) → 仕事であれば/仕事ならば (nếu là công việc) → 仕事でなければ/仕事じゃなければ (nếu không phải là công việc)

D. Đối với trợ từ: Cách chia cũng giống danh từ và tính từ -na

7時から (しちじから) → 7時からであれば/7時からならば (nếu là từ 7 giờ) → 7時からでなければ/7時からじゃなければ (nếu không phải từ 7

ともだちと → ともだちとであれば/ともだちならば (nếu là cùng với bạn) → ともだちとでなければ/ともだちとじゃなければ (nếu không phải cùng với bạn)

Câu ví dụ:
結婚(けっこん)すれば、料理(りょうり)が上手(じょうず) になります。
→ Nếu mà kết hôn thì sẽ nấu ăn giỏi thôi. (結婚する: kết hôn、料理: món ăn, nấu ăn)

運動(うんどう)して、たくさん食べなければ、やせることができます。
→ Vận động và nếu không ăn nhiều thì có thể gầy được. (運動する: vận động、やせる: gầy đi)

安ければ、買います。
→ Nếu mà rẻ thì tôi sẽ mua. (安い: やすい: rẻ)

少し休めば、元気 (げんき)になると思います。
→ Tôi nghĩ là nếu nghỉ ngơi một chút thì sẽ khỏe lên thôi. (少し: すこし: một chút、思う: おもう: nghĩ)

時間 (じかん)があれば、かぞくと映画(えいが)を見に行きたいです。
→ Nếu có thời gian thì tôi muốn đi xem phim cùng gia đình. (時間: thời gian)